نقدی بر کتاب روان شناسی ازدواج و شکوه همسری

بسم الله الرحمان الرحیم

مقدمه نویسنده این اثر کوشیده تا مطالبی مناسب به جهت معرفی و نقد این اثر ارائه دهد.این اثر متعلق به دکتر علامعلی افروز استاد تمام دانشگاه تهران است و اطلاع یافتیم این کتاب  از منابع یکی از دروس عمومی به نام درس دانش خانواده و جمعیت است.

روان‌شناسی ازدواج و شکوه همسری، کتابی است که به سفارش مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری منتشر شده است این واحد عمومی به منظور اگاهی و اطلاع بیشتر جوانان دانشجو نسبت به مسائل ازدواج طراحی شده و قرار است یک سری اموزش ها و نکاتی در زمینه مهارت های زندگی پیش از ازدواج و هنگام و پس از ان ،همچنین انگیزه ها و اهداف زندگی مشترک را به اطلاع خوانندگان محترم برساند.این کتاب در ۱۰ فصل زیر تدوین شده است:

۱- نگاهی به فلسفه،هدف اصلی ازدواج

۲-هنگامه ازدواج

۳- مبانی روان شناختی،اصول و معیار های همسانی و کفویت در زوجیت

۴- مسئله عشق و دلباختگی در انتخاب همسر

۵- ویژگ های شخصیتی و مهارت های رفتاری مورد انتظار از داوطلبان ازدواج و همسران

۶- دختر خانم ها و حق تقدم در انتخاب همسر

۷-ازدواج در گستره ی پیوند های خویشاوندی

۸- رسالت فرهیختگان رابط در فرایند اشنایی اولیه داوطلبان ازدواج

۹- رابطه همسران ارامشگر،پر شکوه ترین رابطه در گستره ی حیات

۱۰-همسران ارامشگر و اندیشه فرزند اوری و فرزند پروری

امید است در ادامه بتوانیم  نکات مفیدی را درمورد این کتاب شرح و توضیح دهیم.

نقد منصفانه 

 این کتاب اثر  دکتر افروزاست که  به عنوان درسی عمومی اماده و تدوین شده و قرار است اموزش هایی را به خوانندگان این اثر منتقل کند ،به همین جهت در این یادداشت کوشیده ایم تا  یک نگاه نقدانه و منصفانه به این اثر داشته باشیم.از انجا که خود را به عنوان یک دانشجو شایسته نقد این اثر نمی دانم ،در ارائه ی نقد و بررسی از منتقدانی مانند دکتر فرید براتی یاری خواهم جست:نکته مثبت و نقطه قوت این اثر در متنی ساده و ملموس بودن متن این اثر است، یعنی این کتاب که برای مخاطبین دانشجو در رشته های مختلف نگارش شده که شاید بعضا اگاهی مناسبی از رشته روان شناسی ندارند و به قولی عامه مردم محسوب می شوند حاوی نگارشی مناسب است و در دسته کتب تجاری و عامه پسند محسوب می شود. این طرز نویسندگی در این اثر به خواننده کمک می کند تا به یاری ان مطالب را بهترو دقیق تر متوجه شده و استفاده لازم را از متن ان ببرند .

اما نقاط ضعف یا نکاتی که مبهم هستند و یا در مورد انها بحث بسیار است،بدین شرح است:کلی گویی در این کتاب بسیار واضح است و در بعضی جزئیات نویسنده اصلا وارد نمی شود ،حتی جزئیاتی که عملا بسیار مهم هستند؛ برای مثال نویسنده ی کتاب معتقد است که این باور عامه مردم که در ازدواج سن پسران باید بیشتر از دختران باشد ملاک صحیحی نیست بلکه نویسنده معتقد است سن شناسنامه‌ای ملاک مناسبی برای تشخیص تفاوت سنی دختر و پسر نیست و دخترانی که ظاهر آنها کمتر از سن‌شان نشان می‌دهد و از شرایط روحی مناسبی هم برخوردار هستند،‌ ‏‌می‌توانند با پسرانی کوچک‌تر از خود ازدواج کنند.در صورتی که هیچ راهکار تشخیصی و عملی در این رابطه درا ین کتاب گزاش نشده است ،گفته نشده که این دسته از دختر ها را چگونه می توان تشخیص داد چگونه مشخص می شوند و سایر عوامل و جزئیات مربوط به انرا گزارش نکرده است،یا برای مثال نویسنده در جای دیگری مسئله ازدواج نیمه مستقل مطرح شده و انرا مورد تایید قرار داده ،اما در انجا نیز به گفتن جملات کلی و بعضا مبهم اکتفا کرده است چرا که این موضوع بسیار بحث برانگیز است و با توجه به طرح و اثبات ان باید دلایل و براهین بیشتری در این زمینه موجود باشد ،با وجود ارزشمندی این اثر باید گفت که در این اثر در بسیاری از مطالب مطرح شده کلی گویی رخ داده ،اما نکته دیگر به اعتقاد دکتر براتی متن این کتاب در قسمت هایی از ان غیر علمی است و متن بیشتر نزدیک است به کتب دینی و اخلاقی و یا کتبی که کمتر ارزش و اعتبار علمی دارند(به اصطلاح کتب تجاری).نکته دیگر جا افتادن مسائل و اموزش های جنسی در این کتاب است ،کتابی که تنها کتاب درسی موجود برای ارائه اموزش های پیش ،هنگام و پس از ازدواج تدوین شده متاسفانه جایی برای ارائه ی اموزش های مناب جنسی نیست ،اموزش هایی کمتسانه و به دلایل متعدد کمتر در کشور ما پیگیری می شویم و عموما این اموزش ها بصورت غیر رسمی  و با صرف هزینه ها به  مخاطبان عرضه  می شود،اینکه چرا این اموزش ها در کشور جمهوری اسلامی ایران کمتر مورد بررسی قرار میگیرد موضوع مهمی است اما موضوع مهم تر ان است که چرا این کتاب که مدعی اموزش های مهارت هایی در رابطه با ازدواج است  در ان اموزش مسائل جنسی فراموش شده است.اموزش هایی که  بصورت صحیح در کشور ما کمتر مشاهده شده و در واقع می توان گفت برای قشری از مردم حکم کیمیا را دارد.دکتر فیاض استاد  مردم شناس دانشگاه تهران معتقد است کتمان و خفقان و عدم گفتگو و اموزش های جنسی در کشور ما باعث خطرات بزرگی بمانند عدم توجه به مشکلات جنسی و مشکلات جنسی و اجتماعی متعدد می شود که اثار ا در بسیاری از وجوه فرهنگی ، اجتماعی و هنری قابل درک است ،مثالی که قابل ذکر است وجود موضوعاتی همچون مسائل جنسی پنهان که خود یکی از معیار های عدم سلامت در مسائل جنسی است این موضوع در غرب تحت عنوان hidden sex مطرح است یعنی نمایش بخشی از مسائل جنسی و واگذاری داستان به مخاطب که متاسفانه بررسی ها  نشان داده این موضوع در اثار سینمایی کشور ما به کررات مشاهده می شود.متاسفانه   در این زمان ئیشنهاد قابل ارائه و بررسی شده ای برای اصلاح و جایگزینی این کتاب در دست نییست امید است اساتید ارزشمند بتوانند در این راه کتب ارزمند تری را تالیف کنند.

 

 

 

سجاد ایرجی کجوری

اردیبهشت ماه سال 1395